Ervaringen van NAC supplementen onderzocht

Het gebruik van N-acetyl-cysteïne (NAC) is een belangrijk en goedkoop voedingssupplement om op te nemen bij de behandeling van een breed scala aan acute en chronische aandoeningen. NAC wordt in de geneeskunde al jaren gebruikt, meestal ter ondersteuning van de behandeling van overmatige slijmproductie bij aandoeningen van de luchtwegen en bij acetaminofenvergiftiging.

Waarvan is NAC afgeleid?

NAC is afgeleid van het aminozuur L-cysteïne. L-cysteïne wordt beschouwd als een niet-essentieel aminozuur omdat het in het menselijk lichaam kan worden gesynthetiseerd. Sommigen beschouwen het als een voorwaardelijk essentieel aminozuur omdat de synthese van L-cysteïne in het gedrang kan komen onder stress van ziekte of bij prematuren. Van L-cysteïne als supplement is aangetoond dat het de serumniveaus van glutathion verhoogt.

De niveaus van glutathion (GSH) in het menselijk lichaam zijn afhankelijk van 3 voorwaardelijk essentiële aminozuren, namelijk glycine, cysteïne en glutaminezuur. Van NAC is aangetoond dat het de serumniveaus van GSH verhoogt, wat de indirecte antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen verklaart.

Acetyl-cysteïne 

Acetyl-cysteïne, een derivaat van het aminozuur cysteïne, is zeer effectief gebleken in het verminderen van de viscositeit van mucoïde en purulente afscheidingen. Ervaring bij meer dan 285 patiënten tijdens de operatieperiode of met een verscheidenheid aan acute of chronische suppuratieve longziekten heeft aangetoond dat het uiterst effectief is, met bijna geen bijbehorende complicaties.

Ervaringen met NAC als slijoplossend middel

Er zijn online veel NAC ervaringen te vinden, naast het oorspronkelijke gebruik van NAC als slijmoplossend middel en vervolgens bij acetaminofenvergiftiging, weten we nu dat het werkingsmechanisme ook ontstekingsremmende, antioxiderende, antimicrobiële en anticarcinogene eigenschappen omvat. Het medisch en diëtisch gebruik van NAC wordt uitgebreid besproken in een artikel gepubliceerd in het tijdschrift Antioxidants. Het doel van dit artikel is het werkingsmechanisme van NAC en het gebruik van NAC bij de behandeling van ademhalings-, hepatologische, neurologische en psychiatrische aandoeningen te bespreken. Orale dosering, bijwerkingen en toxiciteit van NAC worden aan het eind van dit overzicht samengevat.

NAC bij chronische ademhalingsziekten

Bij de mens beschermt het immuunsysteem tegen schadelijke blootstelling aan het lichaam. Dit kan gebeuren op de huid, het darmslijmvlies en aan de bekleding van de luchtwegen. In de luchtwegen en het darmslijmvlies geeft onze eigen aangeboren immuunrespons peptiden af, defensines genaamd. Terwijl slijm fungeert als een beschermende fysieke barrière, dienen defensines, die in slijm voorkomen, als bescherming tegen schadelijke ziekteverwekkers en hebben ze antimicrobiële, antischimmel en antiparasitaire eigenschappen.

De pathofysiologie van aandoeningen van de luchtwegen, zoals chronische obstructieve longziekte (COPD) en chronische bronchitis, kan optreden als gevolg van irritatie door irriterende stoffen (bijv. roken, blootstelling aan gassen, schadelijke deeltjes) Als reactie daarop raken de luchtwegen ontstoken, en ontstaat er hypersecretie van slijm. Luchtwegobstructie treedt meestal meer op in de kleinere luchtwegen en wordt veroorzaakt door ontsteking en vernauwing van deze kleinere luchtwegen. Niet alle patiënten met bijvoorbeeld chronische bronchitis hebben luchtwegobstructie, en niet alle patiënten met COPD hebben hypersecretie van slijm.

Symptoomverlichting door NAC?

Omdat NAC zowel slijmoplossende als ontstekingsremmende eigenschappen heeft, is het ideaal voor meervoudige symptoomverlichting en verbetering van de longfunctie. COPD wordt gekenmerkt door slecht omkeerbare luchtstroomobstructie en een abnormale ontstekingsreactie in de longen. Acute bronchitis gaat vaak gepaard met hypersecretie van slijm in verband met hoesten en onvermogen om het dikke slijm uit te scheiden. Als slijmoplossend middel breekt NAC disulfidebindingen af in de glycoproteïnen van slijm in de luchtwegen van personen met aandoeningen die gepaard gaan met overproductie van slijm, zoals cystische fibrose, COPD en bronchitis.

NAC supplementen bij alcohol misbruik

Net als bij NAFLD is leverschade ook een groot probleem bij mensen die regelmatig overmatig alcohol drinken. Leververvetting en toegenomen ontstekingen komen vaak voor bij chronische alcoholinname. Ethanol wordt in de lever gemetaboliseerd en geoxideerd en vooral door het enzym alcoholdehydrogenase (ADH) omgezet in acetaldehyde. Onder normale omstandigheden zet het lichaam acetaldehyde om in acetaat, en vervolgens in water en kooldioxide. Bij overmatige alcoholconsumptie is er een toename van toxische niveaus van acetaldehyde, wat kan leiden tot onomkeerbare schade en kanker. Bij overmatige alcoholconsumptie is de GSH/GSSG-verhouding afgenomen. Als gevolg van alcoholtoxiciteit, vooral bij personen met overgewicht, is er een toename van ROS en toegenomen ontstekingen. Glutathion wordt gesynthetiseerd in het cytosol en kan zich via dragers naar de mitochondriën verplaatsen; mitochondriaal GSH (mGSH) wordt echter niet zelfstandig binnen de mitochondriën geproduceerd. Alcoholgebruik kan mitochondriale disfunctie veroorzaken en de niveaus van glutathion verlagen. NAC kan de glutathionniveaus op cellulair niveau herstellen en mogelijk de negatieve effecten van verhoogde niveaus van toxische stoffen zoals acetaldehyde tegengaan.

Vermindering van mGSH is in verband gebracht met verschillende ziekten, en het aanvullen van deze voorraden in de mitochondriën is belangrijk. Bovendien kan een verhoogd transport van cholesterol naar de mitochondriën de normale fysiologische bescherming tegen oxidatieve stress verstoren en dit wordt vaak aangetroffen bij patiënten met door alcohol en niet-alcohol veroorzaakte leververvetting.

NAC bij psychologische aandoeningen

De lage kosten van aanvullende NAC maken dit supplement tot een waardevolle therapeutische interventie voor psychiatrische aandoeningen zoals depressie, verslaving, bipolaire ziekte en schizofrenie. Dit is van bijzonder belang omdat is aangetoond dat NAC de niveaus van glutathion in de hersenen verhoogt. Oxidatieve stress kan een rol spelen bij psychische aandoeningen, en er zijn verlaagde niveaus van glutathion in de hersenen gevonden bij patiënten die lijden aan psychiatrische aandoeningen. Dit is belangrijk omdat GSH 1 van de belangrijkste antioxidanten in de hersenen is. Bipolaire aandoeningen zijn in verband gebracht met verlaagde GSH-spiegels in de hersenen. Zoals in het vorige hoofdstuk vermeld, is aangetoond dat NAC positieve effecten heeft op het dopaminerge systeem door de versterking van het DaT-systeem. Dit mechanisme speelt ook een rol bij de behandeling van obsessieve-compulsieve stoornis en verslaving. Dopamine 2 (D2) receptoren zijn verminderd bij personen die verslavende verdovende middelen gebruiken, zoals opioïden of nicotine. Deze receptoren spelen een cruciale rol bij het transport van dopamine in gebieden van de hersenen, zoals in het striatum.

Het is mogelijk dat de voordelen van NAC bij psychiatrische stoornissen te maken hebben met wat glutamaat homeostase modulatie wordt genoemd – met andere woorden, de poging van het lichaam om de hoeveelheid vrijgekomen glutamaat in de hersenen te reguleren. Te veel en te weinig glutamaat heeft negatieve gevolgen. Zoals bij neurodegeneratieve aandoeningen wordt een teveel aan glutamaat in verband gebracht met excitotoxiciteit en disfunctie in de afgifte van calcium (Ca2+), wat op zijn beurt de oxidatieve stress verhoogt en zelfs tot celdood leidt.55 Onderzoek in verband met de ziekte van Huntington (HD) suggereert dat verminderde glutamaatniveaus in verband worden gebracht met symptomen van depressie en met verminderde activiteit in glutamaattransporter-1 (GLT-1) en systeem Xc- of (xCT). Deze 2 transporter systemen zijn verantwoordelijk voor het tot stand brengen van een homeostase van glutamaat. Verhoogde niveaus van glutamaat, specifiek in de hippocampusregio van patiënten met HD, kunnen de symptomen van depressie verbeteren. In dierstudies is aangetoond dat injectie van NAC de transporter systemen GLT-1 en xCT versterkt en de niveaus van glutamaat verhoogt.56

Depressie en bipolaire stoornis en NAC supplementen

Studies naar het gebruik van NAC bij depressie zijn beperkt, en er moet meer onderzoek worden gedaan op dit gebied. In een systematische review waarbij 574 personen met de diagnose depressie betrokken waren, had het gebruik van NAC een significant positief effect op depressieschalen en ook op de globale functionaliteit (P<0,001).57 De in deze studies gebruikte dosering komt overeen met typische doses die in andere studies zijn gevonden. De dosering varieerde van 2 tot 3 g per dag in 2 verdeelde doses.

Schizofrenie

Schizofrenie is een zeer complexe aandoening, waarbij genetische en omgevingsfactoren betrokken zijn bij de ontwikkeling van deze stoornis. Een te simpele manier om over schizofrenie te denken is om het te benaderen vanuit het aspect van de “positieve” en “negatieve” symptomen die voorkomen bij personen die aan dit medische probleem lijden. De farmaceutische behandeling van schizofrenie draait om het gebruik van antipsychotische medicijnen die dopamine afremmen. Deze antipsychotische medicijnen, zoals trifluoperazine en risperidon, richten zich op de vermindering van “positieve” symptomen zoals hallucinaties en wanen. Helaas hebben dit soort medicijnen bijwerkingen die lijken op de symptomen van patiënten die lijden aan de ziekte van Parkinson, zoals trillen, stijfheid, schuifelen en verminderde mimiek. Recent is ook bekendgemaakt dat er een klinische proef met betrekking tot de behandeling van cognitieve en negatieve symptomen bij schizofrenie met N-acetylcysteïne (NAC2) is gestart, maar die ervaringen en resultaten zijn nog niet bekend.